رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات کشور ضمن اشاره به فرصت ناشی از تهدید کرونا جهت کاهش مصرف قلیان، اقدامات صورت گرفته در زمینه کاهش مصرف دخانیات در کشور را شرح داد.
مهندس بهزاد ولی زاده در گفتگو با ایسنا، اظهار داشت: در جهت اجرای کنوانسیون کنترل دخانیات که ایران در سال ۱۳۸۴ به عضویت آن درآمد و همچنین قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات که در سال های ۱۳۸۵ و ۱۳۸۶ به تصویب مجلس شورای اسلامی و هیئت وزیران وقت رسید، اقداماتی در جهت کنترل و مبارزه با دخانیات در دولت یازدهم و دوازدهم انجام شد. محوریت این اقدامات به دنبال اجرای قوانین تصویب شده و مصوبات ستاد کشوری کنترل دخانیات است که بر مبنای ماده یک قانون فوق تشکیل شده است. این ستاد که ریاست آن به عهده وزیر بهداشت است، اعضای دیگری همچون وزیر صنعت، معدن و تجارت، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزیر آموزش و پرورش، فرماندهی نیروی انتظامی، نماینده سازمان های مردم نهاد، دو عضو از کمیسیون بهداشت و درمان مجلس و رئیس سازمان صدا و سیما دارد که دو جلسه در طول این دو دوره دولت برگزار کرده است.
آسیب تنباکوهای معطر به سلامتوی اضافه کرد: در جلسات نهم و دهم این ستاد، مصوباتی داشتیم که مهم ترین آن تصویب دستورالعمل تعاریف، شمول و خصوصیت های تبلیغات دخانیات بود که در جلسه ای در سال ۱۳۹۳ نهایی و با تایید ریاست جمهوری ابلاغ گردید. یکی از مواردی که در این دستورالعمل بعنوان مصداق تبلیغ محصول دخانی به آن اشاره شده بود و به این عنوان شناخته شد، کاربرد عطر و طعم در تولید محصولات دخانی بود. متاسفانه عدم حذف عطر و طعم در تولید محصولات دخانی سبب شده است که علیرغم همه تلاش ما برای اطلاع رسانی، افزایش مصرف این دست محصولات در بعضی گروه های سنی را شاهد باشیم. کاربرد عطر و طعم سبب ایجاد جذابیت در این محصولات می شود و می تواند سبب گمراهی مصرف کنندگان شود به علت اینکه تصور می کنند این محصولات معطر به رایحه های میوه ای نه تنها ضرری برای سلامتی ندارد، بلکه پر فایده هم هستند.
وی با اشاره به اینکه کاربرد عطر و طعم در محصولات دخانی موضوعی است که صنعت نسبت به آن موضع دارد، افزود: ادعای افزایش قاچاق محصولات دخانی به دنبال حذف مواد معطر که از جانب صنعت ابراز می شود یکی از موانع اجرای این مصوبه است درحالی که صدمه تنباکوهای معطر و دخانیات به حوزه سلامت کشور بسیار بالا و جبران ناپذیر است.
رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات کشور، با اشاره به اینکه حذف عطر و طعم می تواند سبب کاهش مصرف دخانیات شود، بیان نمود: این کاهش مصرف، بازار سودآور صنایع دخانی را محدود می کند و همین مساله سبب اعتراض آنها در دیوان عدالت اداری شد. دیوان عدالت اداری بعد از بررسی هایی که انجام داد، مصوبه ستاد کشوری کنترل دخانیات را تایید نمود اما علیرغم این تاییدیه کماکان شاهد عدم اجرای این مصوبه هستیم.
خدمات غربالگری و ترک دخانیات در مراکز جامع سلامتولی زاده به ادغام خدمات غربالگری و ترک دخانیات به دنبال اجرای کنوانسیون کنترل دخانیات در کشور اشاره نمود و اظهار داشت: ادغام این خدمات در نظام مراقبت های اولیه سلامت در سال ۱۳۹۶ انجام شد و ارائه این خدمات همچنان ادامه دارد. هم اکنون در تمام مراکز جامع خدمات سلامت کشور غربالگری دخانیات انجام می شود و از همه افرادی که به این مراکز رجوع می کنند درباره وضعیت مصرف دخانیات خود و اعضای خانواده سوال می شود و در صورت اظهار به مصرف دخانیات، بعد از دریافت تمایل این افراد برای ترک، وارد فرآیند انجام مداخلات آموزشی، اطلاع رسانی، ارجاع برای تعیین میزان وابستگی و ترک دخانیات می شوند.
چالش های لحاظ مالیات موثر برای کاهش مصرف دخانیاتوی با اشاره به اقداماتی که از سال ۱۳۹۲ برای افزایش مالیات محصولات دخانی صورت گرفته است، اظهار نمود: این اقدامات در چارچوب قانون پنج ساله ششم توسعه اقتصادی و بودجه های سنواتی در سال های ۱۳۹۵، ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ انجام شده است که علیرغم تمام تلاش ها برای نظام مند شدن این قانون، این اقدامات تأثیر چندانی در افزایش مالیات دخانیات نداشت. طرح مالیات بر دخانیات در بودجه های سنواتی در جهت نهادینه کردن مالیات ویژه بعنوان یکی از مهم ترین ابزارهای کنترل دخانیات بود؛ از طرفی باوجود اینکه پیش نویس لوایحی که برای مالیات بر دخانیات از جانب وزارت بهداشت برای قوانین بودجه می رفت، کارشناسی شده و با درنظر گرفتن نرخ های موثر برای کاهش مصرف بود، متاسفانه با مداخله حوزه صنعت، ارقام مورد نظر به حداقل میزان خود کاهش پیدا می کرد و چالش های زیادی برای در نظرگرفتن مالیات موثر برای کاهش مصرف محصولات دخانی پیش روی ما می گذاشت.
ولی زاده افزود: لایحه ارزش افزوده هم که پارسال از راه مجلس شورای اسلامی به شورای نگهبان رفت، جهت بررسی مجدد به مجلس عودت داده شده و امیدواریم بتوانیم برای پر کردن خلاء و کاستی در اجرای ماده ۶ کنوانسیون کنترل دخانیات با هماهنگی مجلس ارقام را اصلاح نماییم تا مالیات موثر بر کنترل و کاهش مصرف دخانیات را بگیریم. تا زمانی که قیمت محصولات دخانی از راه مالیات افزایش پیدا نکند و یک جوان بتواند با حداقل پول توجیبی این محصولات را تهیه نماید، سایر اقدامات برای کاهش مصرف تأثیر چندانی نخواهد داشت.
وضعیت مصرف سیگار در کشوروی با اشاره به اینکه طی سال های اخیر بر مبنای آمار وضعیت مصرف سیگار در کشور ثابت بوده است، خاطرنشان کرد: بر مبنای اطلاعاتمان طی سال های ۱۳۹۰ و ۱۳۹۵ در طرحی کشوری، عدد مصرف روزانه سیگار در کشور حدود ۱۰ درصد است. بر مبنای اطلاعات سال ۱۳۹۵ نسبت به سال ۱۳۹۰ حدود یک درصد هم کاهش مصرف سیگار داشتیم. البته نباید فراموش کرد با روندی افزایشی در مصرف قلیان روبه رو هستیم.
ایران؛ پیشرو در اجرای کنوانسیون کنترل دخانیاتوی اضافه کرد: ایران بعنوان کشوری پیش رو در اجرای کنوانسیون کنترل دخانیات در منطقه و جهان شناخته شده است. در سال ۱۳۹۷ و در هشتمین کنفرانس کنوانسیون کنترل دخانیات، کرسی ریاست نهمین کنفرانس را گرفتیم و این موقعیت خوبی است که بتوانیم در مدیریت اجلاس بین المللی که ۱۸۱ کشور جهان عضو آن هستند اقتدار خویش را نشان داده و از این فرصت برای اجرای درست الزامات این کنوانسیون استفاده نماییم. در سال ۱۳۹۷ پروتکل ریشه کنی تجارت غیرقانونی محصولات دخانی را به تصویب سازمان ملل متحد رساندیم و تابحال در دو معاهده بین المللی کنترل دخانیات عضو شده ایم. این دو معاهده ابزارهای قوی برای رسیدن به هدف کاهش ۳۰ درصدی مصرف دخانیات است. در طول دو اجلاس بین المللی اخیر برای کنوانسیون کنترل دخانیات در سال های ۱۳۹۵ و ۱۳۹۷ ایران مصوباتی در جهت اجرای مواد کنوانسیون پیشنهاد کرد و مورد تصویب اعضای کنوانسیون قرار گرفت.
بسته بندی ساده محصولات دخانی؛ راهبردی برای کاهش مصرف دخانیاتوی با تاکید بر اینکه ستاد کنترل دخانیات تمام تلاش خویش را جهت افزایش سطح اجرای کنوانسیون در کشور انجام می دهد، اضافه کرد: یکی از اصلی ترین موضوعاتی که در جلسه دهم ستاد کشوری کنترل دخانیات مطرح و پیگیری شد بحث بسته بندی ساده محصولات دخانی است، این یکی از مواردی است که حوزه صنعت و شرکت های دخانی به سادگی پذیرای آن نیستند؛ چونکه یک راهبرد استراتژیک برای کاهش مصرف دخانیات است. امیدواریم بتوانیم دستورالعمل تهیه شده در این حوزه را با کمک وزارت صنعت، معدن و تجارت اجرایی نماییم و تبلیغات محصولات دخانی را به حداقل برسانیم. به تازگی هم ابلاغیه ای از جانب وزارت بهداشت به دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور فرستاده شده است که به باعث آن محصولات دخانی نباید در معرض نمایش و دید عمومی قرار گیرند. جرایمی که در قانون سال ۱۳۸۵ تصویب شده بود در سال ۱۳۹۲ و بهمن ماه ۱۳۹۸ بازبینی شد و بر مبنای نرخ تورم افزایش پیدا کرد. بر همین مبنا نرخ این جرایم در سال ۱۳۹۲ حدود ۴۰۰ درصد نسبت به سال ۱۳۸۵ و در سال ۱۳۹۸ حدود ۲۰۰ درصد نسبت به سال ۱۳۹۲ افزایش پیدا کرد.
جرایم تبلیغ دخانیاتوی اضافه کرد: جرایم در نظر گرفته شده تاحدودی در پیشگیری از عدم اجرای برخی موارد قانونی موثر هستند تا جایی که بعنوان مثال جریمه تبلیغات محصولات دخانی به ۴۴ میلیون تومان رسیده است. همینطور فروش دخانیات بدون داشتن پروانه فروش از سامانه مجاز حدود ۲۷ میلیون جریمه دارد. امید می رود اصناف همکاری لازم را در اجرای قانون داشته باشند تا مشمول این جرایم نشوند.
برنامه شهر بدون دخانیاتوی اجرای برنامه شهر بدون دخانیات در سال ۱۳۹۸ را یکی از برنامه های کلیدی ستاد کنترل دخانیات دانست و اظهار داشت: متعاقب برنامه ای که سازمان بهداشت جهانی در شهر مکه مکرمه و مدینه اجرا کرد و موفق شد آن دو شهر را، شهر بدون دخانیات اعلام نماید، شهرهای قم و مشهد را بعنوان شهرهای مذهبی بدون دخانیات به ایران پیشنهاد شدند. این طرح پارسال در شهر مقدس قم آغاز و با حمایت تولیت محترم حرم حضرت معصومه(س) و مسجد مقدس جمکران و متولیان شهر قم همراه شد. با استفاده از تجربیاتمان در این پروژه و با پیشنهاد سازمان جهانی بهداشت، بخشنامه ای به دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور امسال ارسال شد و از دانشگاه ها درخواست شد در جهت برنامه های پیشنهاد شده و تجربیات استان قم، یک شهر و یک روستا را بعنوان شهر و روستای بدون دخانیات انتخاب و اعلام کنند تا راهکارهای کاهش عرضه و تقاضای دخانیات سازمان جهانی بهداشت را در این شهرها اجرا نماییم.
ممنوعیت پایدار عرضه قلیان در بحران کروناولی زاده افزود: با شروع بیماری کرونا در زمستان سال گذشته، بحث ممنوعیت عرضه قلیان با شدت مورد پیگیری قرار|گرفت و حمایت دادستان کل کشور، وزارت کشور و نیروی انتظامی از راه ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا ویروس برای این مورد دریافت شد. سازمان جهانی بهداشت به قلیان و مواد دخانی بعنوان وسیله ای که می تواند در تشدید بیماری کووید۱۹ موثر باشد توجه کرده و مستندات زیادی را در اینباره منتشر نموده است. شاید در اجرای ماده ۱۳ قانون و ماده ۸ کنوانسیون کنترل دخانیات طی این سال ها موفق نبودیم، اما با شروع بیماری کرونا تمام دستگاه ها کنار ما آمدند تا ممنوعیت پایدار عرضه قلیان بعنوان یکی از برنامه های مهم اجرا و پیگیری شود. استعمال دخانیات یک عامل خطر برای خیلی از بیماری ها است که سالانه باعث مرگ بیشتر از ۸ میلیون نفر در جهان می شود که این میزان بسیار فراتر از آمار مرگ و میر ناشی از بیماری کرونا ویروس است.
درج کد رهگیری بر محصولات دخانی؛ بزودیوی اضافه کرد: اقدام دیگر انجام شده طی چند سال گذشته، اجرای ماده ۷ پروتکل ریشه کنی دخانیات است. خوشبختانه درج کد رهگیری بر محصولات دخانی با همت وزارت صنعت، معدن و تجارت و ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز به نتیجه رسید و بر مبنای اعلام ستاد این کد به زودی بر تمام بسته های محصولات دخانی درج می شود که به جلوگیری از قاچاق دخانیات و برخورد بازدارنده با تخلفات مربوطه کمک شایانی می کند.
منبع: اجاره
