بانک صادرات ایران سال قبل بعد از ۶ سال، زیان انباشته خویش را پوشش داد و به سود عملیاتی و قابل تقسیم رسید.
به گزارش اجاره به نقل از وزارت امور اقتصادی و دارایی، بازاریابی های جدید، توسعه بانکداری الکترونیک و افزایش سهم بانک از بازار پول در هر دو بخش منابع و مصارف، در کنار طرح های اعتباری نوینی همچون «طراوت»، «اعتبار در حساب جاری»، «همیان»، «محیا» و «کارا» سبب شد این بانک بتواند نقش قابل توجهی در تحریک تقاضا، پشتیبانی از زنجیره های ارزش و هدایت نقدینگی به سمت تولید ایفا کند. علاوه بر اینها، اعطای تسهیلات به بنگاه های کوچک و زودبازده و کسب وکارهای صدمه دیده از کرونا در کنار پرداخت تسهیلات خرد به اقشار متعدد جامعه، وام های قرض الحسنه، ازدواج و خرید جهیزیه، تأمین مالی درمان و تأمین مالی خرید اقلامی همچون لوازم خانگی برای کارکنان دولت، بازنشستگان و دیگر شهروندان از نقاط کانونی عملکرد بانک صادرات ایران با هدف افزایش قدرت خرید مردم بوده است. آنچه به دنبال می آید، حاصل گفت وگوی شبکه خبرهای اقتصادی و دارایی ایران «شادا» با دکتر حجت اله صیدی، مدیرعامل بانک صادرات ایران و مروری بر عملکرد این بانک در ۱۰۰ روزه بعد از استقرار دولت سیزدهم است.
بانک صادرات ایران در ۱۰۰ روز سپری شده از استقرار دولت سیزدهم برای هدایت نقدینگی به سمت تولید چه اقداماتی انجام داده است؟
اولویت اصلی بانک صادرات ایران از دیرباز بخصوص از ۳ سال پیش، تأمین مالی تولید بوده است. به صورتی که از آغاز سال ۱۳۹۸ که از جانب مقام معظم رهبری سال «رونق تولید» نامگذاری شد، بانک صادرات ایران، طرح طراوت را برای تأمین مالی کل زنجیره تولید تعریف کرد. یکی از مهم ترین اقدامات برای رونق تولید، افزایش تقاضای کل است، چون که اگر سمت تقاضا تقویت شود، اساسا تولید با تقاضای بیشتر کالا مواجه می شود و رونق پیدا می کند. طرح طراوت همین کار را انجام داد و از بازار و محصول نهایی تا ماده اولیه را که یک زنجیره کامل است، تأمین مالی کرد. بخش مهمی از این تسهیلات به تولیدکنندگان و تأمین کنندگان مواد اولیه و نهاده های تولید و بخشی هم به شهروندان، متقاضیان کالاها، توزیع کنندگان و زنجیره فروشگاه ها و کسب وکارهای خرد پرداخت گردید.
همچنین در سال ۱۳۹۹ که سال «جهش تولید» نامگذاری شد، بانک صادرات ایران علاوه بر طرح «طراوت» که به تأمین مالی سرمایه در گردش تولید اختصاص داشت، طرح «طراوت توسعه» را تعریف کرد. طرح طراوت توسعه به تأمین مالی واحدهای صنعتی اختصاص داشت و هدف از اجرای آن این بود که این واحدها خطوط جدید تولید راه اندازی کنند و ظرفیت تولیدشان را بالا برند. این طرح نوعی صرفه جویی در مقیاس هم به وجود می آورد و سبب می شد قیمت تمام شده کنترل شود، در نتیجه بنگاه ها به کمک طراوت توسعه می توانستند و می توانند به صورت اقتصادی تولید و عرضه کنند.
کار دیگری که بانک صادرات ایران در سالهای گذشته انجام داده و کماکان ادامه دارد، طرح «همیان سپهر» است که به تأمین حقوق و مزایای کارگران و کارکنان واحدهای تولیدی مربوط می شود. این طرح کمک می نماید بخشی از تنگنای نقدینگی بنگاه ها حل وفصل شود و آنها بتوانند افزایش تولید داده و یا تولیدشان را روان تر انجام بدهند.
خوشبختانه یکی از شعارهای محوری دولت سیزدهم از آغاز ورود رئیس جمهور محترم به عرصه انتخابات و پس از آن، پشتیبانی از تولید بود. این شعار، طبعاً بانک صادرات ایران و کارکنانش را دلگرم کرد که بتوانند با انرژی و انگیزه بیشتری در مورد دو طرح طراوت و همیان کار کنند. علاوه بر این طرح ها ما هم اکنون تأمین مالی خرید اقلامی همچون لوازم خانگی را گسترش داده ایم. ازاین رو هر کدام از کارکنان دولت، بازنشستگان و دیگر شهروندان می توانند برای خرید لوازم خانگی ایرانی از بانک صادرات ایران اعتبار بگیرند و کالای مورد نظر خویش را با قیمت مناسب از تولیدکننده دریافت نمایند. این امر سبب رونق تولید لوازم خانگی مثل یخچال، ماشین لباسشویی، فرش و نظایر آن شده است. قدم بعدی اعطای تسهیلات به منظور خرید از فروشگاه های زنجیره ای مثل رفاه، شهروند و کوروش است که باز سبب می شود قدرت خرید مردم و تقاضا افزایش پیدا کرده و تولید رونق پیدا کند. در ماه های اخیر هم که دولت محترم سیزدهم مستقر شده، بانک صادرات ایران تلاش کرده این راهبرد را گسترش دهد و همان مزیت رقابتی را که در بخش تأمین مالی خرد داشت، در سطح وسیعی برای پشتیبانی از تولید و بنگاه های کوچک و متوسط استمرار ببخشد.
در شهریورماه، صورت های مالی شش ماهه بانک صادرات ایران منتشر گردید. این صورت های مالی تا چه حد از پیشرفت بانک و دستیابی به سود عملیاتی حکایت داشت و سهم بانک از بازار پول را در چه وضعیتی نشان می داد؟
بانک صادرات ایران خوشبختانه در سال ۱۳۹۹ موفق شد بعد از ۶ سال زیان انباشته خویش را پوشش داده و به سود عملیاتی و سود قابل تقسیم برسد. در سال ۱۴۰۰ هم در تلاشیم که این سود عملیاتی را پایدار نماییم. صورت های مالی ۶ ماهه نشان داده است قدرت سودآوری بانک حفظ شده است. البته افزایش بهای تمام شده پول و حجم قابل ملاحظه تسهیلات تکلیفی همچون تسهیلات اقشار صدمه پذیر، تسهیلات خرید تضمینی گندم و تسهیلات کسب وکارهای صدمه دیده از کرونا که با نرخ های ترجیحی اعطا می شوند، شاخص سودآوری بانک را در وضعیت حداقلی نگه داشته و در تلاشیم که این شاخص هم به حد قابل قبولی برسد تا بتوانیم قدرت مانور و عملیات بیشتری داشته باشیم.
بانک صادرات ایران در یک سال قبل با عنایت به بازاریابی های جدید و توسعه بانکداری الکترونیک، هم موفق شده سهم تراکنش های غیرحضوری را بالا ببرد و هم توانسته مشتریان جدیدی جذب نماید که این، سهم بانک در بازار پول را در هر دو بخش منابع و مصارف حدود یک درصد افزایش داده است.
در اجرای طرح ها و پرداخت تسهیلات تا چه حد به عدالت سرزمینی توجه دارید؟ آیا شاخص هایی از قبیل کاهش شکاف «مرکز» و «پیرامون» و توسعه پایدار «پهنه شرقی» کشور که نسبت به «پهنه غربی» کم برخوردارتر است، برای بانک صادرات ایران اولویت دارد؟
بانک صادرات ایران با عنایت به گستردگی شعب و برخورداری از مشتریان خرد و گسترده، از حیث عدالت سرزمینی وضعیت خوبی دارد. اتفاقاً در مورد قسمت دوم سوال که کاهش شکاف مرکز و پیرامون است، سهم بازار بانک صادرات ایران در تهران نسبت به بانکهای دیگر کمتر و در استان ها و شهرستان ها بیشتر است و این نشان داده است که در سرتاسر ایران وضعیت قابل قبولی داریم؛ چون که همه چیز در تهران متمرکز نشده است؛ درست برعکس برخی بانکهای بزرگ که مطابق راهبردشان سهم عمده ای از فعالیت خویش را در تهران تعریف کرده اند؛ بانک صادرات
ایران به لحاظ پراکندگی متوازن شعب و اینکه در بعضی مناطق تنها شعبه بانکی کشور به حساب می آید، تا حدود زیادی عدالت سرزمینی را تحقق بخشیده است.
در پهنه شرقی کشور هم بانک صادرات ایران فعالیتهای گسترده و بخصوصی دارد. برای مثال در استان سیستان و بلوچستان و بخشی از خراسان، هموطنان اهل سنت ترجیح می دهند به صورت قرض الحسنه با بانکها کار کنند، با عنایت به این رویکرد ما هم تلاش کرده ایم منابعی که در این استان ها به صورت قرض الحسنه جذب بانک می شود، به همین شکل صرف تسهیلات برای توسعه همان مناطق نماییم. در استان سیستان و بلوچستان جز بانکهای فعال هستیم و توانسته ایم بنگاه های بزرگ تولیدی را در زمینه محصولات شیمیایی و حوزه نفت و گاز و تجارت تأمین مالی نماییم. در استانهای خراسان جنوبی و کرمان هم جز بانکهای فعال هستیم. هم اکنون از نظر تأمین مالی در پهنه شرقی با عنایت به جمعیت، کمتر از پهنه غربی حضور نداریم و در این دو بخش به نسبت مشابهی خدمات عرضه می نماییم.
در حال حاضر چه مقدار از ظرفیت های بانک صادرات ایران در اختیار طرح های پیشران توسعه ای کشور قرار گرفته است و مهم ترین طرح هایی که در ۱۰۰ روز اخیر تأمین مالی شده اند، کدامند؟
هرچند با عنایت به وضعیت نقدینگی در کشور، تأمین مالی طرح های بلندمدت در بازار پول محدود شده، اما این مورد برای بانک صادرات ایران همچنان مهم بوده و بنابراین بخش قابل قبولی از تسهیلات این بانک در طرح های بلندمدت که پیشران توسعه اند، استفاده شده است. طرح های بلندمدت شامل دو گروهند؛ یک گروه طرح های غیردولتی انتفاعی مثل طرح های پتروشیمی، فولاد، مس و سیم و کابل در عسلویه، چابهار، بندر امام و بندر ماهشهر که از طرح های پیشران توسعه به حساب می آیند و همینطور طرح های فولادی و سنگ آهن در استان هایی که معادن این فلزات را دارند و گروه دوم، طرح های عمرانی غیرانتفاعی که همچون آنها میتوان به طرح های آب و فاضلاب آبادان، طرح انتقال آب خلیج فارس به استانهای کرمان و یزد و چندین طرح راه اندازی بزرگراه اشاره نمود که همگی توسط بانک صادرات ایران تأمین مالی شده اند.
وقتی یک واحد تولیدی بدهی خویش را نمی پردازد، بانک از روش های مختلف برای وصول طلب خود استفاده می نماید و در نهایت شاید ناچار از تملک آن باشد. در این حالت، چه تدبیری می اندیشید که خط تولید، تعطیل و کارگران بیکار نشوند؟
در ۵ سال گذشته حتی یک مورد هم نبوده که بانک صادرات ایران واحدی تولیدی و درحال کار را تملک کند. حتی برای واحدهای تولیدی درحال کار که گرفتار تنگنای مالی شده اند و نمی توانند اقساط خویش را بپردازند، طرح «محیا» را تعریف کرده ایم تا با تأمین سرمایه در گردش بیشتر بتوانند به کار خود ادامه دهند و همزمان اقساط شان را پرداخت کنند. بانک صادرات ایران حتی نیاز مالی برخی واحدهای تولیدی راکد را که صاحبان شان برنامه های خوبی برای فعال سازی آنها دارند، ولی نیازمند نقدینگی هستند؛ تأمین کرده است. ازاین رو بانک از تملک واحد تولیدی پرهیز دارد. چون بمحض اینکه واحدی را تملک کند، باید آنرا اداره کند و بنابراین بر مشکلات خود می افزاید. در نهایت اگر هم واحدی تولیدی تعطیل شده باشد و دست بانک هم برای وصول مطالباتش به جایی نرسد، مجبور خواهد شد محل کارخانه متروک و ماشین آلات خوابیده را تملک کند. البته بانک حتی به صاحبان این گونه واحدها هم مهلت می دهد و تلاش می کند مطالباتشان را به روش های دیگر دریافت کند. ازاین رو هیچ واحد تولیدی درحال کاری نیست که بانک صادرات ایران تملک کرده باشد. در مورد واحدهای تولیدی راکد و دارای مطالبات معوق هم تلاش شده با تأمین مالی از راه طرح «محیا» کمک نماییم که به چرخه تولید بازگردند تا هم به تولید کشور کمک کرده و هم اقساط تسهیلاتشان را پرداخت کنند. در نهایت اگر با همه مهلت های داده شده صاحبان کارخانه نتوانستند آنرا فعال کنند، ناچاریم به حکم قضایی عمل نماییم. البته این واحدها عموماً واحدهایی هستند که صاحبان و شرکای آنها با هم اختلاف داشته و انگیزه و برنامه ای برای احیا ندارند.
تسهیلات بانک صادرات ایران تا چه حد وثیقه محور و چه قدر مبتنی بر اعتبارسنجی اند؟ آیا این چشم انداز وجود دارد که بانک برای بنگاه های تولیدی اعطای خطوط اعتباری و تأمین زنجیره های ارزش (Supply chain finance) را جایگزین تأمین مالی وثیقه محور کند؟
اولویت اصلی بانک صادرات ایران در طرح های تسهیلاتی، اعتبارسنجی است. دریافت وثیقه، آخرین اقدام و برای اطمینان خاطر نهایی است. اگر مشتری، اعتبار مناسب و یا برنامه کسب و کار مطمئنی نداشته باشد، وجود وثایق محکم، کمکی به بانک نمی کند، چونکه کار بانک تملک آپارتمان و زمین و کارخانه نیست. بانک وظیفه دارد تسهیلات پرداخت و اقساط آنرا دریافت کند و در اختیار واحدهای دیگر قرار دهد. ازاین رو اولویت اول و اصلی بانک اعتبارسنجی است. منتها از اعتبارسنجی که یک کار برآوردی مبتنی بر ارزیابی کارشناسی است، یقین و قطعیت مطلق حاصل نمی گردد. اینکه یک واحد تولیدی ۱۰ سال سابقه فعالیت دارد، اقساط خویش را همواره بموقع پرداخت کرده و برنامه منسجمی برای کسب و کار و افزایش سودآوری دارد، گویای آن می باشد که می تواند اقساط تسهیلات را پرداخت کند؛ اما در عین حال امکان دارد این پیشبینی با حقیقت تفاوت پیدا کند. ازاین رو بانک مجبور است برای اطمینان خاطر وثیقه ای بگیرد تا اگر کسب و کار فرد به هر علت پاسخگوی اقساط او نبود، آنرا تملک کند. به عبارت دیگر اولویت اصلی بانک اعتبارسنجی است، ولی ناچار است برای کاهش ریسک خود وثیقه هم بگیرد. چشم انداز بانک تأمین زنجیره های ارزش Supply chain finance)) است و به دنبال این است که با طرح طراوت، زنجیره تأمین را از ابتدا تا آخر تأمین مالی کند تا هم ریسک کاهش پیدا کند و هم موجبات رونق تولید فراهم آید.
حجم عملیات ارزی بانک صادرات ایران در ۱۰۰ روز گذشته و تاثیر آنرا بر گره گشایی از تراز تجاری کشور چگونه ارزیابی می کنید؟
حجم عملیات ارزی بانک صادرات ایران به علت محدودیت های بین المللی رضایت بخش و قابل مقایسه با سالهای بدون تحریم و محدودیت نیست، ولی تلاش کرده ایم سهم بانک از مجموع تراز تجاری کشور و واردات و صادرات حفظ شود. حتی حجم عملکرد بانک صادرات ایران نسبت به سال قبل افزایش داشته است؛ به صورتی که در ۶ ماهه اول سال جاری نسبت به ۶ ماهه مشابه سال قبل حدود ۳۰ درصد افزایش عملیات داشته ایم و فکر می کنم در ۹ ماهه ۱۴۰۰ بتوانیم بیشتر از سال قبل عملیات ارزی داشته باشیم. امیدواریم با گشایش های پیشرو در روابط بین الملل و فروش نفت و واردات کالا بتوانیم حجم عملیات ارزی خویش را افزایش دهیم.
با توجه به تعداد قابل توجه شعب خارجی بانک صادرات ایران، این بانک در شرایط ناشی از محدودیت های بین المللی چه کمکی می تواند به کاهش مشکلات تجاری و تبادلات برون مرزی کند؟
بانک صادرات ایران در کشورهایی مثل کشورهای همسایه که روابط قوی تری با ایران دارند، بهتر فعالیت می کند. در مجموع محدودیت بین المللی بانکی بر کار بانک صادرات ایران چه در کشورهای همسایه، چه در اروپا و چه در کشورهای خاور دور تاثیر گذاشته، اما تلاش کرده ایم از ظرفیت شعب آسیای میانه، همسایه ها و کشورهای اروپایی به بهترین نحو استفاده نماییم. در کشورهای اروپایی کار با دشواری هایی روبه روست، اما در عمان، قطر، امارات، ترکمنستان و ازبکستان، عملیات بانکی به خوبی انجام می شود و نسبت به سالهای گذشته افزایش را نشان داده است.
فعالان اقتصادی که از بانک صادرات ایران تسهیلات می گیرند، تا چه حد به قراردادهای خود با بانک دسترسی دارند و نحوه محاسبه سود، وثایق، تضامین، جریمه ها و سایر شرایط تسهیلات چه قدر برایشان شفاف است؟
قراردادهای تسهیلاتی همه مشتریان به صورت کامل به آنها عرضه می شود، این وظیفه بانک است و هیچ محدودیتی در دسترسی به قراردادها وجود ندارد. در بعضی موارد، خود مشتری صرفا چند صفحه اول و یا صفحات امضا شده آخر قرارداد را می خواهد. در مورد محاسبات هم شعبه حتما جدول محاسبات اقساط و نحوه محاسبه را در اختیار هر مشتری که بخواهد، قرار می دهد. ازاین رو همه مشتریان این امکان را دارند و فکر می کنم همه چیز شفاف است.
اوایل سال جاری بانک صادرات ایران رتبه برتر در شاخص واگذاری دارایی های مازاد را در میان بانکهای دولتی و خصوصی شده به دست آورد. چه شد که بانک به این جایگاه رسید و بعد از این موفقیت چه میزان از اموال خویش را واگذار کرد؟
کار اصلی بانک بانکداری است. بانک صادرات ایران زمانی با عنایت به لزوم ها، بیشتر از ۳ هزار شعبه داشت، ولی در برهه کنونی فعالیت برخی شعب به علت فقدان صرفه اقتصادی، نزدیکی به شعب دیگر و یا تغییر ساختار جمعیتی، فاقد توجیه است که در نتیجه تعطیل شده و محل این شعب مازاد به فروش رسیده است.
علاوه بر این به صورت طبیعی بانکها در فرایند تسهیلات دهی و بازپرداخت تسهیلات، گاهی ناچار از تملک برخی وثایق می شوند که این اموال هم به اموال بانک اضافه و سپس واگذار می شود.
بخشی از اموال بانک هم در چارچوب سهام بوده که واگذار شده است. در هر حال روند واگذارایی دارایی های مازاد همچنان ادامه دارد؛ به صورتی که تقریباً هر سه ماه، یک آگهی مزایده برای فروش املاک داریم. در مورد شرکت ها هم باید اظهار داشت که برخی از آنها را نمی توان از راه مزایده واگذار کرد، بلکه راهبرد اصلی بانک، عرضه این شرکت ها در بورس است تا به صورت سهامی عام، عرضه شوند و با فروش سهامشان، خرد خرد به فروش برسند. بخشی از سهام گروه مالی سپهر صادرات با همین شیوه در بورس ارائه شد. هم اکنون عرضه سهام شرکت تأمین سرمایه سپهر را هم در دستور کار داریم. علاوه بر این گروه مالی سپهر صادرات هم درحال واگذاری برخی شرکتهای زیرمجموعه خود است و واگذاری اموال مازاد در بانک صادرات ایران همچنان ادامه خواهد یافت. از طرفی برای تسویه بخشی از مطالبات ناگزیر از تصاحب بعضی دارایی ها و سهام های جدید هستیم که همین روند واگذاری را طی می کنند.
با توجه به این که پرداخت تسهیلات خرد و همینطور پرداخت تسهیلات به بنگاه های کوچک و زودبازده از یک سو محرک اقتصاد است و از طرفی سبب کاهش شکاف های اجتماعی می شود، چه برنامه ای در این خصوص دارید؟
پرداخت تسهیلات خرد در بانک صادرات ایران گسترش داشته، ادامه دارد و به شعب سطح کشور هم ابلاغ گردیده است. برای مثال در هشت ماه اول سال جاری، حدود ۱۰۰ هزار فقره وام ازدواج به ارزش حدود ۸۵ هزار میلیاردریال به زوج های جوان پرداخت شده که نسبت به مدت مشابه پارسال ۸۳ درصد رشد داشته است. سایر تسهیلات خرد شامل مرابحه، جعاله، قرض الحسنه، خرید کالا و طرح هایی از قبیل تأمین مالی درمان است که پرداخت آن تداوم دارد. هم اکنون، وضعیت معیشتی هموطنانمان دشوار است و قدرت خرید بخشی از مردم پایین آمده که با این تسهیلات خرد وظیفه داریم در راه بهبود معیشت آنها قدم برداریم. همه تلاش بانک در این زمان این بوده که با پرداخت این گونه تسهیلات به افزایش قدرت خرید مردم کمک نماید.
در بخش پرداخت وام ودیعه مسکن چه عملکردی داشته اید؟
این وام به نسبت خوبی پرداخت شده است. پرداخت وام ودیعه مسکن منوط به عرضه قرارداد رسمی است. بخشی از مراجعان، اجاره نامه های غیررسمی داشتند که بانکها در پرداخت وام به آنها با معذوریت روبه رو بوده اند. هر متقاضی که قرارداد رسمی و کد رهگیری داشته، از این تسهیلات بهره مند شده است.
در پرداخت تسهیلات به بنگاه های صدمه دیده از کرونا چگونه عمل کردید؟
این تسهیلات در همه طبقاتی که تعریف شده بود، به میزان بالای ۸۰ درصد پرداخت گردید. حتی برخی نتوانسته بودند برنامه کسب و کار ارائه نمایند و یا ضامن بیاورند و یا چک برگشتی داشتند که طبق نظر بانک مرکزی این موارد را نادیده گرفتیم و از پرداخت تسهیلات به آنها هم استقبال کردیم.
در حوزه خرید تضمینی محصولات کشاورزی هم اقداماتی داشته اید؟
بخشی از این تسهیلات به میزان ۲۵ هزار میلیاردریال برای خرید تضمینی گندم و سایر محصولات کشاورزی به کشاورزان، بخشی به شرکت بازرگانی دولتی برای خرید اقلام و کالاهای اساسی و بخشی هم به شرکت پشتیبانی دام و طیور برای واردات علوفه پرداخت گردید. بخش دیگر، پرداخت تسهیلات به طرح های ماده ۶۵ از قبیل راه اندازی جاده، پل، سد و طرح های آب و فاضلاب روستایی، مسکن روستایی، اشتغال روستایی و کمیته امداد بود که جریان دارد و پرداخت می شود.
به نظر شما مهم ترین کاری که بانک برای اشتغال آفرینی و حفظ شاخص اشتغال می تواند انجام دهد، چیست؟
حمایت از کسب و کارها چه در بخش خدمات و چه در بخش تولید؛ بانک باید بتواند کسب و کارها را تأمین مالی کند. طرح هایی مثل «طراوت»، «محیا» و «کارا» با همین هدف برای بنگاه های کوچک تعریف شده اند. همین که کارگاهی بتواند ۵ کارگر را به کار بگیرد، به افزایش اشتغال کمک کرده است. خوشبختانه نسبت ها خوب است و آمارهای خوبی در بانک وجود دارد. آمارهای بخش های مختلف به تفکیک بنگاه های کوچک تولیدی، خدماتی، کشاورزی، ازدواج و ودیعه مسکن را میتوان استخراج و ارائه نمود.
منبع: rentx.ir
