اجاره: در صورتیکه دولت بر اجرای طرح حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و اصلاح نظام یارانه ای کشور تاکید دارد، کارشناسان عنوان می کنند برای اجرای این طرح فرایندی ۸ مرحله ای باید طی شود.
به گزارش اجاره به نقل از مهر، از فروردین ۱۳۹۷ که دلار ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی پا به عرصه اقتصاد ایران گذاشت، بیش از سه سال می گذرد؛ ارزی که تشکل های رسمی بخش خصوصی آنرا «ام الفساد» اقتصاد ایران توصیف کرده اند.
مروری بر تجربه بیش از سه سال برقراری این ارز در جریان تجارت خارجی و بازار داخلی کشور نشان میدهد این ارز، به سبب اختلاف قیمت و رانت خیز بودن، مشکلات مختلفی را نه فقط برای فعالان اقتصادی درگیر در جریان تجارت خارجی و تولید داخلی بلکه حتی برای مردمی که هدف حمایتی این ارز بودند، به وجود آورده است.
سفره مردم بمراتب کوچک تر شده و فعالان اقتصادی به سبب بهره مندی عده ای از این رانت و غیررقابتی شدن فضای فعالیت، گرفتار مشکل شده و بعضاً از فعالیت بازماندند. تقریباً تمام تولیدکنندگان و تجار معتقدند که اجرای این سیاست از ابتدا غلط بوده و دولت باید در همان ابتدا که فاصله میان ارز دولتی و ارز آزاد چندان زیاد نبود، این سیاست را اصلاح می کرد در عین حال باتوجه به افزایش فاصله میان ارز ترجیحی و ارز نیمایی به اعتقاد کارشناسان هم اکنون زیرساخت ها برای حذف ارز دولتی فراهم نیست.
در همین زمینه علی صفر ماکنعلی، پژوهشگر و رییس سابق سازمان دامپزشکی در گفتگو با خبرنگار مهر مراحل عملیاتی برای اجرای تغییر در این برنامه را یاد شده قرار داد و اظهار داشت: نبایستی فراموش کرد که یک مدل جامع از تغییر برنامه ریزی شده شامل مجموعه ای از فعالیت ها است که یک دولت، وزیر و یا مدیران ارشد یک وزارتخانه باید برای مدیریت مؤثر پروسه تغییر در آن مشارکت کنند. آنها باید نیازهای واقعی برای تغییر را تشخیص دهند، انگیزه ی برای تغییر ایجاد کنند، دانش و آگاهی لازم ایجاد کنند، حمایت سیاسی را توسعه دهند، عبور از برنامه قبلی به برنامه جدید را بصورت هدفمند مدیریت کنند، برنامه آینده پاسخگوی نیاز کشور باشد و در زمان تغییر حرکت تغییر را حفظ و بدون هزینه های غیر منتظره برای کشور و مردم باشد.
ماکنعلی اصرار کرد که استحضار اجرای یک برنامه تغییر نیاز به مدیرانی ژرف اندیش، آینده نگر، با تجربه و دارای شایستگی و صلاحیت دارد و تردیدی نیست که شرط لازم برای اجرای یک برنامه تغییر وجود مدیران با تجربه و دارای شایستگی و صلاحیت است تا بتوانند سرمایه های اجتماعی را برای اجرای برنامه آینده جلب کنند.
وی افزود: هنگامی که دولت و یا مدیران ارشد یک وزارتخانه متعهد به تغییر در یک برنامه می شوند، بایستی یک رویکرد گام به گام منطقی و قابل کنترل را برای دستیابی به اهداف برنامه جدید خود ایجاد کنند و آنرا بطور رسمی منتشر کنند و برای حفظ و جلب اعتماد مردم به دولت از هر گونه شتابزدگی، دستورات آنی و یا مصاحبه رسانه ای و متعاقباً تکذیب آن بطور جدی پرهیز کنند.
هشت مرحله برای اجرای طرح حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی
این پژوهشگر صنعت دامپروری اشاره کرد: در یک برنامه طراحی شده برای تغییر در دولت یا در یک وزارتخانه فرآیندی هشت مرحله ای باید دنبال شود تا تغییر با موفقیت به سرانجام برسد.
ماکنعلی اظهار داشت: در مرحله اول بایستی ضرورت نیاز به تغییر برای کارشناسان و مردم قابل قبول باشد و حاکمیت و یا دستگاه حاکمیتی تشخیص داده باشد که برمبنای منطق، مستندات و مصداق های خاص نیاز به تغییر و این تغییر ممکنست در سطح دولت، مجلس و یا وزارتخانه یا در بخش های پیرامونی رخ دهد ضمن این که ضرورت این تغییر ممکنست ناشی از عوامل مختلف اقتصادی، سیاسی و یا اجتماعی باشد.
وی افزود: در مرحله دوم، اهداف تغییر را بطور حرفه ای و شفاف باید مشخص کرد. پیش از هر اقدامی، لازم است مشخص شود که چرا تغییر مورد نیاز است. مشکلات و تهدیدها و فرصت ها را باید ارزیابی و مشخص کرد و برای هرکدام راهکار و برنامه ای داشت، این برنامه ها ممکنست تلفیقی باشند. در نهایت مهم و حائز اهمیت می باشد که تغییرات مورد نیاز و آینده از نظر محصولات، فناوری، ساختار، اقتصاد و فرهنگ نیز تعریف شوند.
ماکنعلی توضیح داد: در مرحله سوم انتخاب فرد یا افراد مسئول برای اجرای برنامه تغییر مهمست که در این راستا بایستی فرد یا افراد مسئول اجرای برنامه تغییر برمبنای شایسته سالاری و عدالت محوری انتخاب و به مردم و یا به عبارتی به تمامی ذینفعان و دست اندرکاران معرفی شوند و در آینده هم فرد یا افرادی که بعنوان مسئول انتخاب می شوند بایستی پاسخگوی کارکردهای خود باشند.
وی افزود: فرد یا افراد انتخاب شده مسئولیت رهبری برای اجرای تغییرات برنامه ریزی شده را بر عهده می گیرند. مسئول تغییر باید نسبت به چیزهایی که نیاز به اصلاح دارند هوشیار و آگاه و مسئولیت پذیر باشد، افراد مسئول انتخاب شده برای اجرای برنامه تغییر، بایستی از ایده های خوب و منطقی و منطبق بر تغییر آینده استقبال و به آنها توجه نمایند ضمن این که از اجرای ایده ها و اندیشه های خوب در عمل بصورت جدی و واقعی حمایت کنند. فرد یا افراد انتخاب شده برای اجرای برنامه تغییر نمی توانند بگویند ما این تغییر را قبول نداریم ولی مجبوریم بپذیریم، آنها بایستی پاسخگوی نتایج اجرای برنامه تغییر باشند. ضرورت دارد فرد یا افراد مسئول اجرای برنامه به مردم معرفی شوند.
ماکنعلی اضافه کرد: در مرحله چهارم درک و تشخیص شرایط فعلی توسط فرد یا افراد مسئول اجرای برنامه تغییر صورت می گیرد؛ در این مرحله، فرد یا افراد مسئول برای اجرای برنامه تغییر بایستی به جمع آوری داده هایی درباره شرایط موجود بپردازند تا بتوانند تمامی دست اندرکاران و ذینفعان در رابطه با برنامه جدید را آماده اجرای برنامه تغییر کنند. آماده کردن افراد برای تغییر مستلزم بازخورد مستقیم و قوی در مورد نکات منفی وضعیت فعلی در مقایسه با وضعیت مطلوب آینده و حساس کردن افراد به عناصر تغییری است که در محیط آنها وجود دارد، در غیر این صورت ممکنست طوفان ها و ناهنجاری های گوناگون همچون طوفان های اجتماعی اتفاق بیفتد. بحران های سیاسی و امنیتی متعاقب تغییر قیمت گاز مایع اخیر در کشور قزاقستان و تغییر قیمت بنزین در سالهای قبل در ایران را می توان دراین زمینه نام برد.
به گفته وی در مرحله پنجم انتخاب یک روش پیاده سازی برای اجرای برنامه تغییر صورت می گیرد؛ این مرحله مستلزم تصمیم گیری در مورد بهترین راه برای ایجاد تغییر آینده است. مدیران ارشد و تصمیم گیر شامل وزیر و معاونین وزیر و همتایان آنها در سطوح استانی و شهرستانی بایستی با تشکل ها، انجمن ها، تعاونی ها، اصناف و سازمان های مردم نهاد که ممکنست دیدگاه های متفاوت و مخالفی داشته باشند بوسیله بازدید و برگزاری جلسات، آنها را در معرض برنامه ها، تصمیمات و ایده های جدید خود برای تغییر قرار دهند و آنها را برای اجرای برنامه قانع و همراه کنند. بدون موافقت و متقاعد کردن و مشارکت تشکل ها، انجمن ها، تعاونی ها، اصناف و سازمان های مردم نهاد هر تغییری محکوم به شکست است و تبعات منفی آن مستقیماً متوجه کشور خواهد بود. تردیدی وجود ندارد هر گونه تصمیم گیری، بدون رضایت و اقناع و مشارکت همه دست اندرکاران و ذینفعان نتیجه بخش نیست.
ماکنعلی افزود: در مرحله ششم عملیاتی که برای اجرای برنامه تغییر لازم است بصورت دقیق مشخص شود. این مرحله در حقیقت شامل کنار هم قرار دادن برنامه یا اطلاعات «چه چیزی» است. این مرحله همین طور زمان، مکان و چگونگی برنامه را تعیین می کند. این طرح مانند نقشه راه است. رویدادها و کارهای خاصی را که برای ایجاد تغییر لازم است بایستی زمان بندی و یکپارچه کرد. در این مرحله همین طور مسئولیت هر یک از اهداف و مقاصد بطور واضح تفویض می گردد. اجزا و شرح وظایف هر فرد و هر مسئولی دقیقاً بایستی در این مرحله مشخص و ابلاغ شود و همگی بایستی متعهد به شرح وظایف خود باشند.
وی اضافه کرد: در مرحله هفتم در این مرحله برنامه وارد فاز اجرا می شود. در این مرحله بعد از پاسخ به تمام سوالات، ابهامات و جلب مشارکت تمام بخش ها، عملیات برنامه تغییر شروع می شود. هنگامی که یک تغییر شروع شد، هیجان اولیه می تواند در برخورد با مشکلات روزمره از بین برود. مدیران می توانند با فراهم کردن منابع، توسعه شایستگی ها و مهارت های جدید، تقویت رفتارهای جدید و ایجاد یک سیستم پشتیبانی برای کسانی که این تغییر را شروع می کنند، شتاب تغییر را حفظ و متعادل کنند.
ماکنعلی افزود: در مرحله هشتم پیگیری عملیات اجرای برنامه و ارزیابی آن باید صورت گیرد که در طول این مرحله، مدیران باید نتایج واقعی را با اهداف تعیین شده در مرحله چهار مقایسه کنند. تعیین این که آیا اهداف برآورده شده اند یا خیر، مهمست و پیگیری و ارزیابی کامل نتایج به تعیین آن کمک می نماید. تغییر باید نتایج مثبتی به همراه داشته و دارای الگوی مدیریت مبتنی بر نتایج باشد و بدون در نظر گرفتن نتایج و منفعت عامه نباشد.
منبع: اجاره
