تولید؛ دانش بنیان و اشتغال آفرین – ۱۳ نقش مردم در تولید دانش بنیان پررنگ تر از شرکتها است

به گزارش اجاره عضو هیأت رئیسه مجلس با اعلان اینکه مردم در تولید دانش بنیان نقش پررنگ تری از شرکت های دانش بنیان دارند اظهار داشت: تولید دانش بنیان اشتغال صنایع هایتک و راندمان تولیدات مردمی را بیشتر می کند.
سید محسن دهنوی عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی و رییس فراکسیون اقتصاد دانش بنیان در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: بطور کلی ادبیات و گفتمان اقتصاد دانش بنیان و تولید ثروت از دانش و ارزش داشتن این مفهوم از اوایل دهه ۸۰ توسط شخص مقام معظم رهبری پایه گذاری شد. آن اوایل مخالفت های جدی هم برای این مورد وجود داشت، یعنی یک نگاهی در دانشگاه ها وجود داشت که می گفتند: «علم برای علم است» و رهبری با این دیدگاه مخالفت کرد و جهت گیری علم را ایجاد ثروت و ارزش برای مردم عنوان کردند. وی ادامه داد: آنطور که من خاطرم هست تا ده، دوازده سال پیش ۵۰ الی ۶۰ شرکت دانش بنیان در کشور وجود داشت ولی امروز این تعداد به نزدیک ۷۰۰۰ رسیده که آنرا من حاصل پیگیری های رهبری می دانم. هم اکنون نزدیک به یک درصد از تولید ناخالص داخلی(GDP) کشور متعلق به شرکتهای دانش بنیان است و این رشد در دهه اخیر اتفاق بسیار بزرگی است و به نظر من بزرگترین دستاورد انقلاب اسلامی در دو دهه گذشته است. در حقیقت اگر در تاریخ هر ده را به چیزی می شناسند من دهه گذشته را دهه پیشرفت اقتصاد دانش بنیان کشور می گویم که این این جز با پیگیری های مصرانه مقام معظم رهبری ممکن نبود. نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: یک واقعیت آنست که شرکتهای بین المللی در دنیا و مخصوصاً در ایالات متحده که بیشترین ارزش بازار، بیشترین سود دهی و بیشترین سهم از بازار را دارند و به بیانی ارزشمندترین سهام ها را در اختیار دارند چه شرکتهای هستند. بطور مثال شرکت اپل که یک شرکت کاملاً دانش بنیان است یا بطورمثال ایلان ماسک که با تسلا و سایر برندهایش شناخته می شود و یا شرکت گوگل. در حقیقت در فهرست بزرگترین و سودده ترین شرکتهای این کشور، تمام ده شرکت اول دانش بنیان هستند، یعنی شرکت هایی که بر پایه فناوری و تکنولوژی بنا نهاده شده اند و این به معنای این است که اقتصاد دنیا از حالت سنتی به سمت کسب و کارهای دانش بنیان بنیان و فناور پایه حرکت می کنند. دهنوی با اشاره به اینکه حالا این درخت نورسیده به وقت ثمردهی رسیده است، اضافه کرد: این سهم از اقتصاد کشور هنوز بسیار کم است و هدف گذاری امسال رهبری افزایش سهم اقتصاد دانش بنیان از اقتصاد کشور است و با عنایت به این که پایه هایش گذاشته شده است من معتقدم امکان آن وجود دارد. وی در پاسخ به این سؤال که اقتصاد دانش بنیان را به چه صورت باید تعریف کرد، اظهار داشت: اتفاقاً موضوع مهمی که بعد از تاکید مقام معظم رهبری باید در رسانه ها به آن پرداخته شود این است که مردم و کسبه می پرسند اقتصاد دانش بنیان یعنی چه؟ این را بطور ساده من با یک مثال توضیح می دهم؛ بطورمثال من یک کشاورز هستم و به شیوه سنتی که صد سال است کشت می شود کشاورزی می کنم، یعنی به یک شیوه متداول و با زمان بندی مشخصی بذر می کارم، کود می دهم، آبیاری می کنم و به همان شکل سنتی برداشت می کنم. این یک روش کشاورزی است که عمده کشاورزی ما اینطور است. حال اگر این شیوه بخواهد دانش بنیان شود چگونه می شود؟ تولید دانش بنیان می گوید از دانش روز علم کشاورزی استفاده کن. بطورمثال یک مهندس کشاورزی کنار من کشاورز می ایستد و می گوید برای این خاکی که داری باید از این بذر استفاده کنی، از این کود استفاده کن، شیوه آبیاری تان را تغییر دهید و از این قبیل سفارش ها می کند تا بهره وری کشاورزی را بیشتر کند. دهنوی افزود: در کنار این دانش، فناوری هم بکار می آید، یعنی بطورمثال می گوید بجای این که دستی این کارها را انجام دهی با سیستم متفاوتی انجام دهید. مجموع این اقدامات سبب می شود که بهره وری و کیفیت محصول بالا رود و قیمت تمام شده هم پایین آید. حال به منظور ارتباط مردم، یعنی در این مثال کشاورزان با علم کشاورزی، نقش دستگاههای حاکمیتی پررنگ می شود تا ورود کند و برای کشاورز ساز و کاری بچیند و در اختیار کشاورز قرار دهد. یعنی کشاورز نباید خودش دنبال مهندس کشاورزی بدود، بلکه دستگاههای دولتی باید تسهیلگری کند و مهندسان را از طرفی به کار گیرد و در اختیار این پروسه قرار دهد. این میان نقش شرکتهای دانش بنیان این است که خدمات را بصورت سیستمی ارائه نمایند. شرکتهای دانش بنیان باید فرایندها را به منظور استفاده های مختلف به کار گیرند. رییس فراکسیون اقتصاد دانش بنیان مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: عمداً حوزه کشاورزی را مثال زدم چون تاکید مقام معظم رهبری بود و درست هم بود چون نیاز اصلی کشور امنیت غذایی و بیشتر مردم با این حوزه درگیر هستند ولی از طرفی واقعاً سهم شرکتهای دانش بنیان در زمینه کشاورزی کم وضعیف است. وی تاکید کرد: اقتصاد و تولید دانش بنیان به معنای شرکتهای دانش بنیان نیست، اتفاقاً نقش مردم در تولید دانش بنیان خیلی پررنگ تر است. اتفاقاً تولید دانش بنیان اقتصاد مردمی است؛ در همین مثال دیدیم که مردم و کشاورزان هستند که باید به سمت اقتصاد دانش بنیان بروند و شرکتها فقط این پروسه را تسهیل می کنند، یعنی فناوری را جمع می کنند و به خود مردم عرضه می کنند، ازاین رو اینجا هم عناصر اصلی خود مردم هستند. عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس اظهار داشت: امکان دارد در بعضی نقاط گفته شود که استفاده از فناوری های دانش بنیان جایگزین انسان می شود و اشتغال را کم می کند، بطورمثال در خط تولید خودرو یک روبات به کار گرفته می شود و یا برای سم پاشی از پهپادهای خاص استفاده شود، شاید به ظاهر اشتغال کم شود ولی آن طرف در پروسه ساخت این روبات یا پهپاد افراد بیشتری و آن هم اشتغال هایتک و تخصصی ایجاد می شود و بصورت نمایی تولید و بهره وری را زیاد می کند. دهنوی در بیان این که چه صنایعی سهم بیشتری از اقتصاد دانش بنیان دارند، اظهار داشت: در چند صنعت دانش بنیان ها سهم خوبی دارند همچون نظام سلامت (یعنی پروسه تولید و نگهداری دارو و…) در صنعت میکروالکترونیک و ICT و همین طور در صنعت خدمات. یعنی بطورمثال فروش اینترنتی. در پاسخ به این که آیا استارتاپ ها شرکت دانش بنیان محسوب می شوند یا خیر اظهار داشت: استارتاپ به شرکت هایی که اخیرا درحال رشد و شکلگیری و بر پایه فناوری و نوآوری هستند گفته می شود. ازاین رو استارتاپ های می توانند بر پایه یک دانش باشند یا نباشند و فقط یک ایده جدیدی داشته باشند. در کشور ما مصطلح شده است که به شرکتهای حوزه خدمات استارتاپ می گوئیم در صورتیکه برخی از آنها بالغ شده اند و استارتاپ نیستند. بطورمثال یک سایت اینترنتی که یک شرکت بالغ شده است و اتفاقاً دانش و فناوری هم در زمینه توزیع محصول دارد و دانش بنیان است ولی دیگر استارتاپ نیست. وی با تاکید بر این که ازاین رو در بحث دانش بنیان تاکید و اولویت ما بر حوزه تولید دانش بنیان است و در درجه بعد حوزه خدمات، اظهار داشت: با اهمیت ترین کاری که ما در قانون جهش تولید دانش بنیان کرده ایم این است که برای حوزه دانش بنیان کشور به لحاظ ساختاری متولی تعیین کرده ایم؛ یعنی شورای راهبری دانش بنیان تعریف کرده ایم که رییس جمهور رییس آن شورا، معاون علمی فناوری رییس جمهور نایب رییس و دبیر شورا است و چند نفر از وزرای در ارتباط با حوزه تولید در این شورا عضو هستند. این شورا متولی بسیاری از مسائل حوزه دانش بنیان همچون تعیین مصادیق می شود. دهنوی افزود: نکته بعدی بحث تولید بار اول است. شرکت هایی وجود دارند که بصورت هایتک محصولی را تولید می کنند که تا پیش از این وارد می شده است و حال که این شرکت می خواهد تولید نماید دستگاه دولتی داخلی می گوید باید در مناقصه شرکت نماید و این شرکت دانش بنیان ما در مناقصه با نمایندگی شرکتهای بزرگ دنیا که سال ها تولید کننده بودند شرکت می کنند و نمی توانند رقابت کنند و شکست می خورند. وی ادامه داد: همین طور دستگاه دولتی خاصیت ها و استانداردهایی می خواهند که شرکتهای دانش بنیان نمی توانند پاس کنند و در نتیجه شرکتهای ما هیچ وقت نمی توانند تولید کننده شوند و ما همیشه واردکننده خواهیم ماند. ما در این قانون مزایایی برای خرید بار اول از شرکتهای دانش بنیان گذاشتیم یعنی به تشخیص همان شورا اگر محصولی برای بار اول بخواهد تولید شود و شرکتهای دولتی بخواهند خرید کنند می توانند ترک تشریفات کنند. رییس فراکسیون اقتصاد دانش بنیان مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: بحث بعدی پشتیبانی های مالی است؛ ما اینجا صندوق های پژوهش، فناوری و صندوق نوآوری شکوفایی معاونت علمی را تقویت کرده ایم و همین طور تامین مالی از بازار سرمایه را برای شرکتهای دانش بنیان تسهیل کرده ایم؛ یعنی ساز و کاری دیده ایم که شرکتها بتوانند از بازار سرمایه با چند مکانیسم تامین مالی شوند. بطورمثال یکی از مکانیسم ها این است که اگر شرکتهای بزرگ بورسی بخواهند در زمینه تحقیق و توسعه شرکتهای دانش بنیان سرمایه گذاری کنند ما بخش سرمایه گذاری را بعنوان هزینه قابل قبول مالیاتی و معافیت مالیاتی در نظر می گیریم. دهنوی اظهار داشت: همین طور نکته آخری که در این قانون دیده ایم مسیر دانش بنیان شدن صنایع بزرگ است که فکر می نماییم وقت آن رسیده است و ما در این مقطع قرار داریم. بطورمثال گفتیم اگر یک شرکت بزرگ قسمتی از درآمد خودرا در شرکتهای دانش بنیان سرمایه گذاری کند آن بخش را از مالیاتی که باید دهد کسر می نماییم و مزایایی از این جنس.

منبع: