به گزارش اجاره درحالی فروش نفت در دولت سیزدهم روند رو به رشدی داشته است اما عزم دولت برای دریافت مالیات جدی است و در همین مدت دریافت مالیات از هنرمندان ۳ برابر شد.
به گزارش اجاره به نقل از مهر بررسی درآمدهای مالیاتی دولت، طی سالهای ۹۸ تا ۱۴۰۰ نشان داده است درآمد دولت از این بابت رو به بهبود است. در حالیکه در سال ۹۸ مجموع تعداد مالیات اصناف ۴۸۶، ۸۸۸ بوده، این رقم در سال ۱۴۰۰ به ۶۰۹، ۴۰۲ رسیده است. همینطور میزان مالیات های ابرازی هم در این سال ها رو به افزایش بود.
افزایش پایه های مالیاتی، بعنوان یکی از بهترین روش جایگزین برای درآمدهای ناپایدار نفتی است. این مسئله در چند دهه گذشته و به سبب نبود پایگاه های اطلاعاتی دقیق و همینطور عادت به درآمدهای نفتی، کمتر مورد توجه سیاستگذاران قرار گرفت و بر این اساس مالیات جهت گیری مناسبی نداشته است؛ چون که افراد حقوق بگیر و تولیدکنندگان که عموماً شرایط مالی شان شفاف است به صورت منظم مالیات پرداخت کرده اند، ولی کسانی که اقتصاد زیرزمینی را دنبال می کنند هیچ مالیاتی تابحال پرداخت نکرده اند. با کاهش اتکا به درآمدهای نفتی، در دو سه سال گذشته، درآمدزایی دولت از محل مالیات افزایش پیدا کرد. البته هنوز فاصله بسیاری در مقایسه با کشورهای پیشرو در این حوزه وجود دارد.
کاهش فشار مالیاتی از مالیات دهندگان خوش حساب
یکی از برنامه های دولت سیزدهم در حوزه مالیات، کاهش فشار مالیاتی از بخش رسمی و مالیات دهندگان خوش حساب و حرکت به سمت مالیات ستانی از بخش غیرشفاف و افرادی است که درآمد بالایی دارند ولی فرار مالیاتی می کنند.
بر این اساس نخستین اقدام سازمان امور مالیاتی طی چند ماه گذشته، سامان دادن به نظام نقل و انتقال پول و شفاف شدن وجه ذی نفعان بود. در این خصوص درگاه های پرداخت و پوزها به پرونده های مالیاتی افزوده شد. با این اقدام تعداد دریافت اظهارنامه مالیاتی از مشاغل حقیقی به ۴ میلیون اظهارنامه رسید که نسبت به سال قبل ۱.۲ میلیون افزایش داشت.
یکی دیگر از اقدامات حمایتی دولت در زمینه مالیات، کاهش نرخ مالیات واحدهای تولیدی بوده است. امسال برای پشتیبانی از تولید در قانون بودجه و با پیشنهاد دولت، نرخ مالیات هر واحد تولیدی ۵ درصد کاهش پیدا کرد و به ۲۰ درصد رسید. همینطور بخشودگی مالیاتی برای واحدهای تولیدی صدمه دیده در دستور کار قرار گرفته است.
تفکیک حساب شخصی و تجاری از دیگر اقدامات بود. بنا بر اعلام مقام های مسئول، آیین نامه این مورد تا ماه آینده توسط بانک مرکزی نهایی می شود. با این اقدام افرادی که از حساب شخصی خود بیشتر از مبلغش معینی برای کار تجاری استفاده کنند مشمول مالیات خواهند شد.
همچنین در جهت ایجاد عدالت مالیاتی، علیرغم افزایش ۲.۵ برابری میزان مالیات، اما از ۴ میلیون مودی مالیاتی، مالیات ۱.۶ میلیون نفر صفر تعیین شده و ۸۰۰ هزار مودی هم مالیاتی کمتر از ۵ میلیون تومان پرداخت می کنند. این در حالیست که از ۵ درصد مودیانی که جزو اصناف پردرآمد هستند مثل پزشکان و وکلا، ۵۰ درصد از کل مالیات دریافت می شود.
ضرورت افزایش بیشتر پایه های مالیاتی
علی رغم همه آمارهای امیدوارکننده مالیاتی، همچنان در زمینه فناوری اطلاعات و دریافت مالیات به صورت اظهارنامه ای با چالش های زیادی رو به رو هستیم.
مجلس در سال ۹۴ طی مصوبه ای تاکید داشت که مالیات باید به صورت سامانه ای و هوشمند دریافت شود، اما متأسفانه هیچ گاه به مرحله اجرا نرسید تا این که مجلس یازدهم قانونی را تحت عنوان سامانه مودیان مالیاتی و پایانه های فروشگاهی تصویب کرد. سامانه مودیان مالیاتی باید سال قبل در اردیبهشت ماه افتتاح می شد، اما بازهم به قول بعضی از نمایندگان مجلس شاهد ترک فعل و صدمه هایی در این حوزه بودیم.
کارشناسان معتقدند ایجاد این سامانه هم تکلیف قانونی و هم روش سالم و شفافی برای دریافت مالیات است. هرچند که برای اجرا مقدماتی شامل تجهیز همه فروشگاه ها به دستگاههای مخصوص و اقناع عمومی باید حاصل شود.
مقایسه عملکرد مالیاتی سه استان بزرگ
بررسی ها نشان داده است در سه استان بزرگ کشور همچون تهران، اصفهان و البرز شاهد عملکردهای متفاوتی در زمینه مالیاتی بوده ایم. بعنوان مثال در مرکزشهر تهران تعداد مالیات ها در سال ۹۸ به میزان ۶۰۲ و رقم مالیات های ابرازی ۴۷ میلیارد و ۷۴۳ میلیون و ۹۹۱ هزار و ۷۷۶ ریال و رقم مالیات های تشخیصی ۴۱۷ میلیارد و ۱۶۳ میلیون و۲۵۳ هزارو ۴۵ ریال بوده است. این میزان در سال ۹۹ به ۷۲۷ و مالیات ابرازی به ۵۶ میلیارد و ۱۸۷ میلیون ۳۸۹ هزار و۵۱۳ ریال مالیات تشخیص به ۳۵۱ میلیارد و۳۴۶ میلیون و ۵۵۰ هزار و ۶۷۴ ریال رسیده است. در سال ۱۴۰۰ اما این رقم به ۵۴۷ و رقم مالیات های ابرازی به ۵۵ میلیارد و ۴۲۶ میلیون و ۵۰۳ هزار و ۸۰ ریال رسید که حاکی از کاهش آن است.
در استان اصفهان اما تعداد مالیات در سال ۹۸، ۵۱۲ و مالیات ابرازی ۸، ۳۹۰، ۰۶۰، ۷۲۳ و مالیات تشخیصی ۱۵۷ میلیارد و ۹۶۷ میلیون و ۳۹۵ هزار و ۱۷۵ بوده است. در سال ۹۹ این رقم به ۶۰۴ و رقم مالیات ابرازی به ۱۸ میلیارد و ۶۸۸ میلیون و ۸۹۰ هزار و ۹۱۸ و مالیات تشخیصی به ۲۱۱ میلیارد و ۱۴۴ میلیون و ۳۵۲ هزار و ۹۶۳ رسید. در سال ۱۴۰۰ هم تعداد مالیات ها در استان اصفهان به ۴۸۵ و رقم مالیات های ابرازی ۲۴ میلیارد و ۴۰۳ میلیون و ۲۰۱ هزار و ۹۰ ریال رسیده که روند افزایشی را نشان داده است.
در استان البرز اما در سال ۹۸ رقم مالیات ۲۲۴ و رقم مالیات ابرازی ۹ میلیارد و ۵۷۵ میلیون و ۸۱۹ هزار و ۶۹۳ ریال و رقم مالیات تشخیصی ۳۹ میلیارد و۷۸ میلیون و ۳۰۵ هزارو ۳۰۳ ریال رسیده است. در سال ۹۹ هم تعداد مالیات به ۲۷۹ و مالیات ابرازی به ۷ میلیاردو و ۸۸۱ میلیون و ۸۴۸ هزارو ۳۷ ریال و مالیات تشخیصی به ۷۴ میلیاردو و ۴۵۵ میلیون و ۴۰۰ هزارو ۸۰۲ ریال رسید. در سال ۱۴۰۰ اما تعداد به ۱۶۴ کاسته شده و مالیات ابرازی هم به ۶ میلیاردو و ۸۹۸ میلیون و ۳۴۱ هزارو ۹۷۰ ریال رسید که نشان از کاهش عملکرد مالیاتی دارد.
وضعیت درآمدهای مالیاتی مشاغل پردرآمد
فرار مالیاتی بعضی از مشاغل پردرآمد یکی از چالش های بزرگ، سازمان امور مالیاتی بوده است. اما گزارش ها نشان داده است در سه سال قبل روند دریافت مالیات، تا حدودی بهبود یافته است. بعنوان مثال در حالیکه میزان مالیات ابرازی پزشکان در سال ۹۸ به میزان ۳، هزارو و ۳۵۸ میلیاردو و، ۷۹۹ میلیون و، ۹۹۰ هزار و، ۲۴۸ ریال بوده، این رقم در سال ۱۴۰۰ به ۷ هزارو و ۲۷۸ میلیاردو ۵۵۹ میلیون و ۱۲۱ هزار ۸۱۹ ریال رسیده است.
در خصوص دریافت مالیات از وکلا هم گزارش ها از افزایش رقم مالیات ابرازی و همینطور تعداد آن حکایت دارد. در سال ۹۸ تعداد آن ۵۲۰۲۶ و رقم مالیات ابرازی ۵۸۹ میلیاردو و ۲۵۸ میلیون و ۷۴۴ هزارو ۳۸۱ ریال بود و این رقم در سال ۱۴۰۰ به ۵۵، ۴۷۴ و رقم مالیاتی ابرازی یک هزار و ۱۴۰ میلیاردو و ۶۸۶ میلیون و ۷۶۷ هزارو ۴۸۱ ریال رسید.
رقم مالیاتی هنرمندان هم طبق آمارها رشد داشت. در سال ۹۸ رقم مالیت ابرازی هنرمندان ۸ میلیاردو و ۲۱۱ میلیون و ۴۷۲ هزار و ۵۵۷ ریال بود که این رقم در ۱۴۰۰ به ۳۰ میلیاردو ۹۳۰ میلیون و ۸۲۱ هزار ۷۷۵ ریال رسیده است. همینطور مجموع عملکرد مالیاتی که اصناف هم روند رو به رشد درآمدهای مالیاتی را نشان داده است. در سال ۹۸ تعداد کل مالیات اصناف ۴۸۶، ۸۸۸ بود و این رقم در سال ۱۴۰۰ به ۶۰۹، ۴۰۲ رسیده است.
با این حال در مورد طلافروشان گزارش ها نشان داده است که فاصله بسیاری، بین مالیات ابرازی و تشخیصی وجود دارد. اما آهن فروشان که مالیات ابرازی آنها در سال ۹۸ به میزان ۸۰۳ میلیاردو ۴۱۱ میلیون و ۸۳۴ هزار و۷۵۷ ریال بود در سال ۱۴۰۰ این رقم به ۷۳۲ میلیاردو ۱۷۴ میلیون و ۴۰۹ هزار و ۷۶۱ ریال رسید.
کارشناسان افزایش بسترهای مناسب فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و… را راهکار بهبود وضعیت درآمدهای مالیاتی دولت عنوان می کنند و بر لزوم توجه سیاستگذاران بر این امر تاکید دارند.
