اجاره: تسهیل گری و آشنا کردن نیازهای صنایع بزرگ و شرکت های دانش بنیان می تواند این دو قسمت را به هم نزدیک کند و دولت با خرید تضمینی نوآوری می تواند به خلاقیت شرکت های دانش بنیان کمک نماید.
به گزارش اجاره به نقل از مهر، نودمین نشست علمی-تخصصی با مدیریت علمی دکتر حمید محمدی؛ عضو هیات علمی، رئیس گروه آینده نگری و فناوری های نو مرکز پژوهش های توسعه و آینده نگری و همینطور با سخنرانی: دکتر آرمان خالدی؛ عضو هیات علمی گروه سیاست نوآوری و آینده نگری پژوهشکده مطالعات فناوری، دکتر یداله دیوسالار؛ پژوهشگر مرکز پژوهش های توسعه و آینده نگری، مهندس گل نساء صلواتی؛ پژوهشگر مرکز پژوهش های توسعه و آینده نگری، مهندس محدثه بشیرمشهدی؛ پژوهشگر مرکز پژوهش های توسعه و آینده نگری با مشارکت فعال جامعه علمی، پژوهشی، دانشگاهی، اندیشگاهی، صاحب نظران، مدیران و کارشناسان دستگاههای اجرایی ملّی و استانی به صورت مجازی برگزار گردید. ب
در ابتدای این نشست دکتر حمید محمدی؛ عضو هیات علمی و رئیس گروه آینده نگری و فناوری های نو مرکز پژوهش های توسعه و آینده نگری در مورد اهمیت برگزاری این نشست اظهار داشت: در زمینه بررسی دانش بنیان دو محور داریم که می بایست مورد توجه قرار گیرد. محور اول نظام مسائل دانش بنیانی است و محور دوم، یافتن چاره ها و راه کارهاست. بنابراین گروه آینده نگری مرکز بعنوان دبیرخانه شعار سال در این مرکز پژوهشی، پروژه نظام مسائل دانش بنیانی را طراحی و اجرا کرد.
وی تصریح کرد: یکی از مسائل مهم نظام مسائل دانش بنیانی، ضعف در تعامل با دیگران است که بر این باوریم با برگزاری این نشست ها می توانیم به توسعه این ارتباطات کمک نماییم. این نشست در ادامه مطالعات انجام شده در این گروه طراحی شده تا ضمن عرضه یافته های مطالعاتی این گروه علمی، در ادامه راه همکاری دیگران را هم جلب نماییم.
محمدی افزود: تقویت بازار سازی و بازاریابی، پشتیبانی از فروش محصولات و اصلاح مدلهای حکمرانی و همینطور توجه به پارک ها و استارت آپ ها باید مورد نظر قرار گیرد.
مهندس گل نساء صلواتی؛ پژوهشگر مرکز پژوهش های توسعه و آینده نگری بعنوان سخنران ابتدایی این نشست به تعاریف مفاهیم دانش بنیانی پرداخت و اظهار داشت: دانش بنیانی تولید خلاقیت بیشتر در مدلهای کسب و کار است و کلید واژه ی اصلی دانش بنیانی، خلاقیت به همراه دانش و فناوری است.
صلواتی افزود: سرمایه انسانی متشکل از دانش، مهارت و سلامتی، که افراد در طول زندگی خود کسب می کنند و آنها را قادر می سازد تا توانایی های بالقوه خویش را بعنوان اعضای مولد جامعه تحقق بخشند. بنابراین سرمایه انسانی احتیاج به سرمایه گذاری در افراد از راه تغذیه، مراقبت های بهداشتی، آموزش باکیفیت، شغل و مهارت دارد.
این پژوهشگر ضمن اشاره به دسته بندی شرکتهای دانش بنیان افزود: شرکتهای دانش بنیان به ۳ دسته همچون از لحاظ مالکیت، و بر اساس نوع فعالیت آنها و همینطور بر مبنای مزایای تعلق گرفته تقسیم بندی می شوند.
این محقق در تعریف مفاهیم مطالعه انجام شده افزود: کار آفرینی فرآیند کشف، ارزیابی و بهره برداری از فرصت های ایجاد کالاها و خدمات جدید است.
مهندس محدثه بشیرمشهدی؛ پژوهشگر مرکز پژوهش های توسعه و آینده نگری بعنوان سخنران دوم این نشست به بیان مساله مطالعه انجام شده در گروه آینده نگری پرداخت و اظهار داشت: در دو دهه اخیر توجه سیاست گذاران داخلی به اهمیت حرکت از اقتصاد و مبتنی بر منابع به اقتصاد دانش بنیان جلب شده و در چشم انداز ۲۰ ساله (۱۳۸۴) به این مهم تاکید ویژه ای شده است. این تاکیدات بعد از آنکه تحریم های بین المللی از سال ۱۳۸۵ به تدریج شتاب بیشتری گرفت و بعد از تحریم فروش نفت شدت زیادی یافت و بدین ترتیب اقتصاد دانش بینان در اولویت بیشتری قرار گرفت.
بشیرمشهدی اضافه کرد: در سال ۱۳۸۹ با تصویب قانون پشتیبانی از شرکتهای دانش بنیان، صندوقی تحت عنوان صندوق نوآوری و شکوفایی وابسته به شورایعالی علوم، تحقیقات و فناوری تاسیس گردید. در برنامه توسعه اقتصادی اشاره شده است به منظور ایجاد و توسعه شرکتهای دانش بنیان و تقویت همکاریهای بین المللی، اجازه داده می شود واحدهای پژوهشی و فناوری مستقر در پارک علم و فناوری از مزایای مناطق آزاد برخوردار گردند.
این محقق در تشریح ضرورت پرداختن به مطالعه یاد شده در گروه افزود: برنامه پنج ساله پنجم توسعه اقتصادی (۱۳۹۰-۱۳۹۴) در فصل دوم برای تغییر جهت گیری پروژه های تحقیقاتی، ارتقاء اساتید را منوط به انجام تحقیقاتی در جهت حل مسائل جامعه نمود. همینطور صندوق توسعه ملی برای تأمین هزینه های متنوع سازی اقتصاد تاسیس شده است که درصدی از درآمد نفت و گاز را دریافت می کرد.
محدثه بشیرمشهدی همینطور به جایگاه ایران در میان کشورهای دنیا در مورد نوآوری اشاره نمود و اظهار داشت: تقسیم بندی کشورها در حوزه نوآوری به ارکان مختلفی تقسیم می شود که ایران در اغلب این ارکان وضعیت صعودی را در یازده سال قبل تجربه کرده است با این وجود در کشورهای خاورمیانه رتبه اول خویش را از دست داده است و سیاستگذاران می بایست به این مهم توجه نمایند.
دکتر یدالله دیوسالار بعنوان سخنران سوم این نشست در قسمت جمع بندی مطالعه انجام شده در گروه آینده نگری مرکز اظهار داشت: در مورد اقتصاد دانش بنیان برای شناسایی مسائل و استخراج مسائل روش دقیق علمی باید مدنظر پژوهشگر باشد.
وی ضمن بررسی بعضی از یافته های پژوهشی این مطالعه اظهار داشت: پایین بودن مسئولیت پذیری دستگاههای متولی، استفاده از زنجیره کار آفرینی سنتی، عدم وجود باور ملی به دانش بنیان ها، ضعف شرکتهای تأمین مالی در زمینه نوآوری و کیفیت پایین محصولات شرکتهای دانش بنیان همچون مهم ترین چالش های شناسایی شده در این بخش هستند.
دیوسالار در تشریح و جستجوی این سوال که کدام مساله روی مسائل دیگر تأثیر گذار است؟ اظهار داشت: بر مبنای مطالعه انجام شده علت ضعف در بسترهای دانش بنیانی ۱۲ مساله اساسی وجود دارد. اما برای رسیدن به ریشه ها ما به ۱۴۴ ریشه رسیدیم. که در این بین در پاسخ به این که کدام یک از ریشه ها بر ریشه های دیگر تأثیر بیشتر دارد؟ بر مبنای یافته های این پژوهش عدم شایسته سالاری، سوء مدیریت، ضعف در آموزش های پایه و تعارض منافع بعنوان ریشه های اصلی در مسائل دانش بنیان به شمار می روند.
دکتر آرمان خالدی؛ عضو هیات علمی گروه سیاست نوآوری و آینده نگری پژوهشکده مطالعات فناوری ریاست جمهوری در مورد بحث همکاری بین شرکتهای دانش بنیان و شرکتهای بزرگ صنعتی اظهار داشت: هدف گذاری سیاستگذاران در سال ۱۴۰۴ رسیدن به سهم ۲۰ درصدی اقتصاد کشور برای شرکتهای دانش بنیان است.
وی افزود: طبق آمار موجود ۷۲۴۵ شرکت دانش بنیان داریم که سهم شرکتهای دانش بنیان تا سال قبل در اقتصاد ملی کمتر از ۵ درصد بوده است و به منظور رسیدن به هدف گذاری مشخص شده راه طولانی را خواهیم داشت.
خالدی افزود: سهم دانش بنیان ها از صادرات کشور هم کمتر از ۲ درصد است. از بعد اشتغال هم سهم دانش بنیان ها زیر ۱ درصد است. البته نباید از یاد برد که سهم اشتغال در تمام دنیا متعلق به شرکتهای بزرگ صنعتی است. فلذا با عنایت به آمار موجود نقش دانش بنیان ها در اقتصاد ملی مطلوب نمی باشد. یک راه اینست که دانش بنیان ها خودشان بزرگ شوند که البته این امر مطلوب نمی باشد و راه دیگر مشارکت با شرکتهای بزرگ دیگر است.
این مدرس دانشگاه افزود: از طرفی در فضای کسب و کار فناوری ها به سرعت درحال دگرگونی است. شرکتهای بزرگ هم از طرفی به این نتیجه رسیدند که باید به خلق نوآوری روی بیاورند. تعامل شرکتهای بزرگ با منابع مالی خوب با شرکتهای کوچک با نوآوری و خلاقیت اما با منابع کم، راهکار خوبی است که باید پیگیری شود.
وی در مورد مکمل بودن شرکتهای کوچک و بزرگ به صورت مشارکتی افزود: ضعف های شرکتهای دانش بنیان کوچک توانمندی های شرکتهای بزرگ صنعتی است و همینطور ریسک پذیری بالا و چابک بودن آنها بعنوان نقطه قوت شرکتهای کوچک است که از طرفی همین نقاط قوت بعنوان نقطه ضعف شرکتهای بزرگ بشمار می رود. بنابراین با بررسی ۵۰۰ شرکت بزرگ در دنیا متوجه می شویم این شرکتهای بزرگ صنعتی با شرکتهای نوپا همکاری دارند. شرکتهای بزرگ صنعتی بزرگ ما باید سطح همکاری را با این شرکتهای کوچک توسعه بدهند.
دکتر آرمان خالدی اضافه کرد: نهادهای واسط و برنامه های دولت می تواند این شبکه و همکاری را به وجود بیاورد. با بررسی های متنوع برنامه های کشورهای مختلف از مدلهای خرید تضمینی نوآوری میتوان استفاده نمود. هزینه های انجام شده باید در خدمت رفع یک نیاز واقعی باشد. بنابراین ترویج مدلهای کوچک و بزرگ و ایجاد چارچوب این همکاری ها اهمیت زیادی دارد. متاسفانه ما در کشور میزان همکاری شرکتهای بزرگ و کوچک را رصد نمی نماییم و تحلیل واقعی از شرایط واقعی نداریم.
این محقق حوزه دانش بنیانی افزود: بعضی از چالش های عدم تحقق این همکاری ها پیش از شروع همکاری است، بعضی از چالش ها پس از آغاز همکاری است. بعنوان مثال مالکیت فکری یکی از مسائل پس از آغاز همکاری است. با این وجود مهم ترین دلیل در عدم تحقق همکاری شرکتهای بزرگ صنعتی و شرکتهای دانش بنیان بی ثباتی مدیران است. در این بین تقارن اطلاعات و ضعف شرکتهای دانش بنیان هم از اهمیت زیادی برخوردار می باشد.
دکتر خالدی افزود: ما باید شرکتهای بزرگ را برای ورود به این همکاری دعوت نماییم و ایجاد تعاملات بزرگ و کوچک خیلی مهم است. کاهش ریسک همکاری و ارتقای فرهنگ همکاری از اهمیت زیادی برخوردار می باشد.
وی اضافه کرد: معمولا مقیاس محصولات دانش بنیان ها در حد آزمایشگاهی است و یا به صورت کامل منطبق بر نیاز شرکت بزرگ نیست. حمایت دولت می تواند با اعطای گرنت های حمایتی به شرکتهای دانش بنیان و اعطای وام و طراحی جایزه نوآوری می تواند خیلی از مشکلات را حل کند. همینطور تدوین استانداردهای الزامی در صنایع کشور و اعطای معافیت های مالیاتی می تواند این مساله را راهبری کند.
خالدی در خاتمه تصریح کرد: تسهیل گری و آشنا کردن نیازهای شرکتهای بزرگ و شرکتهای دانش بنیان می تواند این دو قسمت را به هم نزدیک کند. عرضه نشست های فناوری هم خیلی مهم است که شرکتهای بزرگ می توانند از این ارتباطات استفاده نمایند. البته باید فرهنگ همکاری را هم شکل دهیم. بحث شراکت و همکاری را باید به لحاظ فرهنگی تغییر دهیم. گسترش تجربیات موفق همکاری و گسترش یک اقدام مشارکت موفق می تواند گاردها را نسبت به همکاری تغییر دهد.
لازم به ذکر است این نشست نودمین نشست علمی-تخصصی و با عنوان واکاوی نظام مسائل دانش بنیانی و عرضه راهکارها بود که روز چهارشنبه ۱۶ شهریور ماه سال ۱۴۰۱، ساعت ۱۰ الی ۱۲ ظهر، به همت دفتر آموزش و ترویج مرکز پژوهش های توسعه و آینده نگری با حضور صاحب نظران ملی و استانی برگزار گردید.
منبع: اجاره
