پنج دوره وزیر فوائد عامه و تجارت ایران در عصر قاجار و پهلوی و سومین صدراعظم رضا شاه پهلوی که بنیانگذار مدرسه، بیمارستان، مسجد و حمام هدایت در محله دروس و خیابان هدایت تهران بود و به شخصیت موجه سیاسی و ادبی ایران شهرت داشت، ۳۶ سال پس از به قتل رساندن شیخ محمد خیابانی، پایه های شبکه اتوبوسرانی کشور را بنیان گذاشت.
به گزارش اجاره به نقل از ایسنا، امروز ۲۵ فروردین شصت و هفتمین سالگرد تأسیس شرکت اتوبوسرانی عمومی در سال ۱۳۳۵ به دست مهدی قلی خان هدایت است.
رعیت کشور تا پیش از سال ۱۲۹۸ در شهرها و روستاها یا با پای پیاده در کوچه و برزن رفت و آمد می کردند و یا با اسب، قاطر، گاری و درشکه، و دولتمردان و اعیان هم با کالسکه های دولتی یا خصوصی جابه جا می شدند.
با ورود دول استعمارگر دانمارک و بلژیک به ایران و راه اندازی نخستین خطوط ریلی محدود و کوتاه در سده نهم و دهم هجری، مردم در مناطق مرکزی شهر تهران از واگن های اسبی که بر روی ریل خط آهن یا ریل تراموا سوار می شد و به وسیله یک شوفر و یک یا چند اسب کشیده می شد، جابه جا شدند. اما تجار و سیاستمداران بلژیکی که رفت و آمد زیادی به ایران داشته و کشورمان را چند سالی در کنترل خود داشتند، یک سال پیش از کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ رضا شاه پهلوی و سیدضیاءالدین طباطبایی ضد احمد شاه قاجار، بعد از راه اندازی خط آهن عبدالعظیم حسنی که به ماشین دودی شهر ری معروف شد، اتباع خود در ایران را جابه جا کردند و به مرور این امتیاز نصیب مردم شهر شد.
واگن های اسبی در بافت مرکزی شهر همچون خیابان های ری، لاله زار، ناصرخسرو، سپه و شاهپور مسافران را در حدفاصل چند کیلومترِ محدود جابه جا می کردند. گنجایش این واگن ها در حدود ۱۰۰ مسافر و کرایه مسیر، چند شاهی بود و مسافران را از ساعت ۶ بامداد تا ۹ شب به وسیله اسب های کار و قوی هیکل جابه جا می شدند.
واگن های اسبی تا پنج سال بعد در خیابان های تهران رواج داشتند تا این که در سال ۱۳۰۳ شرکت بلژیکی به کارش در ایران تمام کرد. پس از بلژیکی ها نوبتِ دانمارکی ها شد. آنان به روزتر از بلژیکی ها نخستین اتوبوس گازوئیل سوز ایران را به شهر رشت وارد کردند که این اتوبوس هم به سبب هزینه بالا، کمی مسافر و به صرفه نبودن کار در سال ۱۳۰۵، پس از چند ماه به یک تاجر ایرانی به فروش رسید و او هم اتوبوس را به تهران آورد و در راه شمیران مسافر جابه جا کرد.
در دوره سلطنت رضا شاه پهلوی در سال ۱۳۰۵ تعدادی اتوبوس مدل ریس از شوروی خریداری شد و به برخی افراد به فروش رسید و آنان هم در راه تهران شمیران مبادرت به جابه جایی مسافر بصورت خصوصی کردند. ۲۸ سال بعد در سال ۱۳۳۳ تعدادی اتوبوس بنز از شرکت دایملر بنز آلمان وارد شد و در سال ۱۳۳۵ تعداد خطوط اتوبوسرانی تهران که در وضعیت مدیریت نشده ای به سر می برد به ۳۸ خط افزوده شد.
اولین اتوبوس گازوئیلی ایران – رشت
منبع: اجاره
